Bij brieven van 13 oktober en 7 november jl., bent u geïnformeerd over de basisaanpak van de energiearmoede binnen de gemeente Bergen en over de sindsdien geconcretiseerde aanvullende ondersteuningsmaatregelen.
Middels deze brief wordt u eerst geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot het plan van aanpak doelgroep 120-150%. Vervolgens informeren wij u over de aanpak die in de gemeente Bergen aanvullend geldt voor de (sport)verenigingen en maatschappelijke organisaties en de Rijksmaatregelen met betrekking tot die doelgroep.
Plan van aanpak doelgroep 120-150% inwoners
De afgelopen weken is gewerkt aan een plan van aanpak voor de doelgroep 120-150%. De hoofdlijnen van dit plan van aanpak voor het jaar 2023 zijn als volgt:
- Eenmalig de doelgroep die in aanmerking komt voor de energietoeslag 2023 te verhogen van 120% naar 150% van het sociaal minimum. In totaal gaat het om 2228 huishoudens met een inkomen tot 150%. De verwachting is dat we hiermee een bereik van 60% halen en er 1337 aanvragen worden ingediend.
- De energietoeslag of een gedeelte daarvan ook toe te kennen voor de groep met een inkomen van 120% tot 150%.
- De overige criteria verder uit te werken in beleidsregels.
De contouren bij het uitkeringsproces zijn dat inwoners vanaf 9 februari aanvragen kunnen indienen via Energietoeslag lage inkomens | Gemeente Bergen (bergen-nh.nl). Aanvragen worden vervolgens vanaf 24 februari, na behandeling van het raadsvoorstel in de raad, in behandeling genomen. Het streven is om de aanvragen zo spoedig mogelijk af te handelen.
Het streven is het raadsvoorstel waarin dit deel van de energiearmoede aanpak ter besluitvorming wordt voorgelegd in de raad van 24 februari te behandelen. Bij dit voorstel volgt een onderbouwing van de hoogte van de energietoeslag voor de doelgroep 120-150%, ook in relatie tot de benodigde budgetten. Bij vaststelling van de verhoging van de inkomensgrens worden de onderliggende beleidsregels vastgesteld.
Eerste contouren aanpak energiearmoede (sport)verenigingen en maatschappelijke organisaties
Het Rijk heeft een aantal regelingen voor deze doelgroep in voorbereiding. Uitvoering, randvoorwaarden en criteria zijn nog niet bekend. Vooruitlopend op de rol die de gemeente gaat vervullen in de uitvoering van deze regelingen is de eerste prioriteit om voor de gemeente Bergen een zo compleet mogelijk beeld te hebben van de omvang van de problemen bij deze doelgroep. Het proces van deze inventarisatie is in volle gang.
In de afgelopen weken is een projectstructuur opgezet rondom de aanpak van energiearmoede. Hierin komen o.a. de aanpak energiearmoede voor minima, de 120-150% doelgroep, zowel interne als externe communicatie, signalen van maatschappelijke partners en de toegang tot de regelingen samen. Er is gekozen voor een flexibele projectorganisatie die kan opschalen waar nodig.
Er zijn al contacten met (sport)verenigingen en maatschappelijke organisaties over de problemen die zij ervaren. Er is vooralsnog geen signaal vanuit sportaanbieders in Bergen (ook vanuit de sportraad niet) ontvangen dat sportaanbieders in de problemen komen door de hogere energielasten. Wat betreft de maatschappelijke instellingen hebben een aantal organisaties in verband met de verhoogde energieprijzen een hogere subsidieaanvraag ingediend. Verder zien we dat organisaties die een ruimte huren, een hogere huur doorberekend krijgen in verband met de hogere energieprijzen en dat zij hierdoor ook meer subsidie hebben aangevraagd. Museum Kranenburgh evenals de bibliotheek verwachten dat de energiekosten worden verdrievoudigd.
Komende maanden (december en januari) worden (sport)verenigingen en maatschappelijke organisaties die nog niet in beeld zijn actief benaderd om hun problemen kenbaar te maken zodat het huidige beeld van de omvang en diversiteit van de problemen compleet gemaakt kan worden. Daarin worden de volgende stappen gezet:
- Actieve communicatie: (oproep) dat partijen zich kunnen melden bij de gemeente met hun problemen. Op de website, in krantjes en benaderen van contactpersonen van bekende subsidiepartners.
- Er komt een e-mailadres speciaal voor (sport)verenigingen en maatschappelijke partners. Gekoppeld aan dit e-mailadres komt een E-formulier met daarin concrete en heldere uitvraag van specifieke gegevens die relevant kunnen zijn en inzicht bieden in de situatie van de verschillende organisaties. Gedacht kan worden aan:
a. Gegevens vereniging, soort huurcontract of gebouw, sprake van genomen energiebesparende maatregelen of niet;
b. Concrete stijging van de daadwerkelijke energiekosten (inclusief aantoonbare stukken).
- Organisaties die bekend zijn bij de gemeente worden op basis van de actuele informatie actief geïnformeerd over de regelingen van het Rijk en over mogelijke aanvullende maatregelen vanuit de gemeente Bergen, indien daar toe besloten wordt.
- De inventarisatie wordt in februari gedeeld met college en raad. Op basis van de inventarisatie en de maatregelen van het Rijk, zal daarbij een voorstel worden voorbereid hoe om te gaan met de uit de inventarisatie voortgekomen problematiek.
Rijksmaatregelen m.b.t. (sport)verenigingen
- Vanuit het kabinet wordt ingezet op versterken van koopkracht van huishoudens om economie en consumptie (ook sportdeelname), zoveel mogelijk op peil te houden.
- De energieprijzen voor aansluitingen kleinverbruik worden gedempt, tot gemiddeld verbruik huishouden. Dit is ook van toepassing op de sportsector.
- De Tegemoetkoming Energie Kosten(TEK-regeling): Steun voor energie-intensief mkb, 50% van de meerkosten tot een maximum van €160.000, is ook van toepassing op (sport)ondernemingen en verenigingen sportsector.
- Openbare zwembaden zijn een sector met een bijzonder hoge energie-intensiteit en een groot maatschappelijk belang vanwege de zwemlessen. Om de zwemlessen veilig te stellen wordt maximaal 207 miljoen euro in 2023 beschikbaar gesteld voor 2022 en 2023.
- Voor de amateursport geldt dat een deel van de sector (3.600 van de 26.000 verenigingen) energie-intensief is en niet in aanmerking komt voor de TEK. Voor deze groep wordt een noodfonds opgericht voor het geval ze in de continuïteitsproblemen komen. Hiervoor wordt 6 miljoen euro beschikbaar gesteld in 2023.
- De TEK is er ook voor dorpshuizen.
Rijksmaatregelen m.b.t. Culturele instellingen
Vanaf komend voorjaar wordt er structureel ongeveer € 400 miljoen extra uitgetrokken voor scholen en door de overheid bekostigde culturele instellingen. Met dit geld kunnen de hogere kosten door inflatie en vooral de stijgende energierekening worden opgevangen.
Dat maakt het kabinet bekend in de Najaarsnota. Dit is een uitzonderlijke maatregel, die is genomen omdat de daadwerkelijke inflatie in 2022 aanzienlijk hoger uitkwam dan aanvankelijk verwacht. Dit komt voornamelijk door de onverwacht hoge stijging van de energieprijzen.
- De in de Najaarsnota aangekondigde indexatie geldt ook voor het Gemeente- en Provinciefonds, waaruit overheden onder meer lokale culturele instellingen kunnen financieren.[1]
- De provincie gaat geen maatregelen nemen ter ondersteuning van culturele instellingen vanwege de stijgende energieprijzen. Zij zet in op verduurzamingsmaatregelen voor de culturele sector.
Monitor
Ook bij (sport)verenigingen en maatschappelijke partners kunnen financiële problemen vaak tot andere problemen leiden. Dit vraagt net als bij andere doelgroepen om een continue monitoring. We monitoren de signalen afkomstig van (sport)verenigingen en maatschappelijke partners in de gemeente die ons bereiken dan ook nauwgezet.
- [1] Zie ook: Structureel 400 miljoen extra voor stijgende vaste lasten scholen en cultuur | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
Ondersteuning lokale middenstand
Wij onderschrijven zoals u weet de actuele en soms nijpende situatie met betrekking tot energiearmoede voor inwoners, maatschappelijke instellingen en ondernemers in onze gemeente. Naar aanleiding van de door Fractie Bruin gestelde vragen over ondersteuning van lokale middenstand hebben wij u toegezegd om u over deze ondernemersproblematiek via de digitale nieuwsbrief aan uw raad te informeren. Hierbij ontvangt u de betreffende informatie.
In de beantwoording van de hiervoor genoemde vragen hebben we toegezegd om nader te bezien of er van gemeentewege aanvullende energiecompensatie maatregelen mogelijk zijn voor ondernemers. Dat naast het in die antwoorden al genoemde pakket aan ook gemeentelijke ondersteuningsmogelijkheden. Die analyse heeft uitgewezen dat er vooralsnog geen juridisch houdbaar instrumentarium bij gemeenten voorhanden is om ondernemingen op individueel niveau financieel bij deze problematiek te ondersteunen. Daarmee biedt primair het pakket aan maatregelen van het Rijk met de eerder genoemde gemeentelijke steunregelingen vooralsnog het maximaal haalbare vangnet voor alle ondernemingen in de gemeente Bergen.
Het Rijksdeel van dat steunpakket dat bedoeld is voor ondernemers, is sinds de laatste raadsvergadering verder doorontwikkeld . De meest actuele informatie met betrekking tot landelijke en gemeentelijke regelingen voor de ondernemers in de gemeente Bergen is hieronder uitgewerkt.
Landelijke verlaging drempel tegemoetkoming energiekosten naar 7% omzet.
Het kabinet heeft de grens voor bedrijven om in aanmerking te komen voor de tegemoetkoming energiekosten (TEK) verlaagd van 12,5% aandeel energielasten in de omzet naar 7 procent. Daarmee wordt de regeling ook bereikbaar voor duizenden ondernemers in de energie-intensieve sectoren die anders niet geholpen zouden zijn.
Verlaging van de drempel naar 7 procent is een goede stap om de regeling echt effectief te maken. De eerdere drempel van 12,5 procent was voor bakkers en slagers tot producenten van karton en voeding en metaalbewerkers niet toereikend. En dat terwijl de problemen met de hoge energiekosten daar juist het nijpendst zijn.
De drempel van gasverbruik voor een ondernemer van minimaal 5000 m3 per jaar is ook vervallen. Ook het wegnemen van die drempel maakt de regeling voor veel meer ondernemers toegankelijk.