Het klimaat verandert. In Nederland willen we klimaatverandering zoveel als mogelijk tegengaan om ons land leefbaar en de economie in stand te houden voor toekomstige generaties. Graag informeren wij u met deze nieuwsbrief over klimaat-gerelateerde projecten in Bergen. In november 2019 hebben wij u voor het eerst via onze nieuwsbrief geïnformeerd, dit is de tweede keer dat wij u via onze nieuwsbrief informeren.
Klimaatakkoord
In het Formatieakkoord Bergen 2019-2022 heeft u duurzaamheidsdoelstellingen geformuleerd op het gebied van de energietransitie, circulaire economie, ruimtelijke adaptatie, duurzame mobiliteit en duurzame/circulaire bedrijfsvoering.
De Rijksoverheid wil klimaatverandering tegengaan en stelt daarom het doel dat Nederland in 2030 de CO2-productie met 49% reduceert en in 2050 met 95% ten opzichte van 1990. Om deze doelstelling te realiseren, heeft het kabinet de Klimaatwet in mei 2019 vastgesteld.
Gemeenten krijgen daardoor in toenemende mate Rijksopdrachten. Het gaat dan bijvoorbeeld om:
- Het Klimaatakkoord met daarin de Regionale Energie Strategie (RES) en Transitie Visie Warmte (TVW);
- Nederland Circulair 2050;
- Het Deltaplan Klimaatadaptatie;
- Nationale agenda laadinfrastructuur en Mirt-NOWA doorfietsroute.
Deze nationale programma’s en de rol van de gemeenten hierin is de aanleiding dat ons college in januari 2020 een bestuursopdracht heeft gegeven om een impactanalyse te maken onder de noemer ‘Programma Klimaat’ (De startnotitie is als bijlage 1 toegevoegd). Hierin wordt globaal geanalyseerd wat de consequenties van deze nieuwe Rijksopdrachten voor de BUCH-gemeenten zijn. U wordt in april geïnformeerd over de resultaten van deze impactanalyse klimaatopdrachten. Op basis van de impactanalyse worden keuzelijnen voor het Programma Klimaat ontwikkeld. Dit gebeurt in samenwerking met de gemeenten Heiloo, Uitgeest en Castricum. Deze worden vervolgens rond de zomer ter besluitvorming aan ons college en uw raad voorgelegd. Het doel van het Programma Klimaat is om als gemeente zoveel mogelijk bij te dragen aan de landelijke doelstellingen voor CO2-reductie (49% in 2030) en hiermee de voorbereidingen te treffen om in 2050 (bijna) klimaatneutrale gemeenten te realiseren. In onderstaand schema ziet u op welke onderwerpen het Programma Klimaat zich richt. Iedere bijdrage in de nieuwsbrief over klimaat geeft informatie over de onderwerpen: energietransitie, duurzame mobiliteit, circulaire economie, klimaatadaptatie en programma-brede onderwerpen zoals duurzame en circulaire bedrijfsvoering.
Energietransitie
Lokale participatie in Bergen over de concept-RES
Op woensdagavond 22 februari heeft in De Blinkerd in Schoorl de lokale participatie op de Regionale EnergieStrategie (RES) plaatsgevonden in een Lokaal Scenario Atelier (LSA). Hiervoor zijn belangenorganisaties en bewoners uitgenodigd. Er waren 60 deelnemers aanwezig. Zij hebben actief geparticipeerd en toonden zich constructief en betrokken.
Aan de deelnemers zijn drie scenario’s voorgelegd. De scenario’s vormen extreme weergaven van zoekgebieden voor zonne- en windenergie en zijn bedoeld om de discussie los te maken.
Voorzien van groene en rode stickers konden de deelnemers in groepjes hun voorkeur of afkeur voor de bouwstenen geven. Er was een duidelijke voorkeur voor bouwstenen met zonnepanelen. De bouwsteen ‘zon op daken’ kwam als beste optie naar voren.
De uitkomsten van de LSA worden nu verwerkt tot een eerste versie van de concept-RES. In april geeft ons college dit vrij voor een reactie, waarna uw raad zijn wensen en bedenkingen geeft. Eveneens wordt het voor reactie voorgelegd aan de deelnemers van de LSA en de bewoners van onze gemeente.
Voor een uitgebreider verslag van de LSA en de uitkomsten van de avond, zie: www.Bergen-nh.nl/energie
Werkbezoek
Het was de bedoeling dat u op 20 maart 2020 kon deelnemen aan een werkbezoek voor raadsleden van de BUCH aan de windmolens en zonneweides op bedrijventerrein Boekelermeer in Alkmaar. In verband met de Corona maatregelen is dit bezoek tot nader order uitgesteld. U kunt zich alvast aanmelden via mailadres klimaat@debuch.nl. Wanneer het bezoek weer mogelijk is, wordt een nieuwe datum aan u gecommuniceerd.
Energiebesparing
Naast duurzaam opwekken, is het besparen van energie belangrijk om de energietransitie succesvol te doorlopen. Daarom zijn er, sinds het najaar van 2019, meerdere succesvolle acties voor inwoners gestart, waaronder een inkoopactie voor zonnepanelen en een inkoopactie voor woningisolatie. Deze acties zijn ondertussen in de afrondingsfase. Ruim 11.000 inwoners zijn met deze verschillende acties bereikt. In de gemeente Bergen hebben minstens 136 inwoners gebruik gemaakt van de isolatieactie en bijna 800 inwoners hebben een persoonlijk advies gevraagd voor zonnepanelen. Daarnaast hebben 154 inwoners zonnepanelen laten installeren. Zij besparen hiermee gemiddeld meer dan € 530,- per huishouden.
Hiermee wordt de CO2-uitstoot in Bergen jaarlijks met ca. 169 ton teruggebracht.
Ook ondernemers krijgen ondersteuning in energiebesparing. In het afgelopen anderhalf jaar hebben 30 ondernemers een quickscan ontvangen van Klimaatroute om met begeleiding hun onderneming te verduurzamen. Hiervan hebben 20 ondernemers ondertussen maatregelen uitgevoerd om hun energieverbruik te verminderen. Gezamenlijk hebben zij tot nu toe lokaal een bedrag geïnvesteerd van € 81.307,-. Hiermee wordt jaarlijks 47 ton CO2-uitstoot bespaard.
Transitievisie Warmte: Bergen Aardgasvrij
Ondertussen is de Transitievisie Warmte verder in het proces. Met welk tijdspad gaan de wijken in de gemeente Bergen van het aardgas af? Interne en externe betrokkenen worden meegenomen in dit proces. Het eerste inwonerspanel heeft plaatsgevonden. Op 11 februari zijn we met 20 inwoners in gesprek gegaan over het aardgasvrij maken van de gemeente Bergen. Op 16 april bieden we alle inwoners van de gemeente deze kans tijdens een openbare meet-up. Het doorgaan van deze avond is op dit moment onder voorbehoud van eventuele aanvullende coronamaatregelen. Uw raad heeft op 27 februari, tijdens een raadsinformatieavond, een toelichting gekregen over de Transitievisie Warmte.
Duurzame mobiliteit
In de gemeente Bergen wordt jaarlijks 40kton CO2 uitgestoten door verkeer en vervoer. Dit is het op één na grootste aandeel van de in totaal 160 kiloton CO2. Alleen woningen stoten meer uit. (bron: energiemonitor HVC 2017)
Een belangrijke pijler in het klimaatakkoord is de ‘Nationale agenda laadinfrastructuur’. Naar verwachting zijn er in 2025 in heel Nederland zo’n 1,8 miljoen openbare laadpalen nodig. In de gemeente Bergen staan op dit moment 38 openbare laadpalen en staan er 31 in de planning om geplaatst te worden. De prognose is dat er 157 openbare laadpalen nodig zijn in 2025. Er is een significante groei in het aantal aanvragen en in het verbruik te zien. De afgelopen vier maanden is het gebruik met 75% toegenomen.
Op dit moment faciliteert de gemeente haar inwoners en ondernemers in deze behoefte. Dit gebeurt vanuit de zorg voor de publieke ruimte. Maar ook de verantwoordelijkheid over waar laadinfrastructuur wordt gerealiseerd, wie de realisatie en exploitatie uitvoert en onder welke voorwaarden dit mag gebeuren. Om de komende jaren een goed groeiproces te doorlopen, wordt er gewerkt aan een beleidsvisie Elektrisch Vervoer en Laadinfrastructuur. Het fietsbeleidsplan is in 2016 vastgesteld. De projecten uit dit plan bevinden zich in de uitvoeringsfase. Er wordt onder andere een aansluiting op de doorfietsroute gerealiseerd.
Circulaire Economie
In het landelijke programma ‘Nederland Circulair 2050’ heeft het kabinet doelstellingen geformuleerd om zo snel mogelijk naar een volledig circulaire economie te gaan. Nederland wil minder afhankelijk worden van steeds schaarser wordende nieuwe grondstoffen. Dit kan door zoveel mogelijk grondstoffen lokaal te benutten en te behouden. Hergebruik van grondstoffen levert daarnaast een CO2-besparing op. Het delven van nieuwe grondstoffen leidt tot aanzienlijk meer CO2-uitstoot dan hergebruik.
Twee Master-studenten van het Participatory City Making Lab van de Technische Universiteit Delft gaan participatietrajecten ontwerpen rondom het thema circulair en grondstoffen. Fieke Thijssen gaat interventies ontwerpen voor verschillende wijken in de gemeente. Doel is inwoners mee te laten denken over wat ze met hun producten kunnen doen aan het einde van de levensduur. Willem Zwagers gaat een actie ontwerpen waaraan alle inwoners van de BUCH mee kunnen doen. De aanpak van de projecten is gericht op learning by doing – experimenteren en kijken wat werkt en wat niet werkt. En vooral veel inwoners spreken.
Vijf jongeren van het Gouden Kans-project gaan in opdracht van de gemeente een ontwerpatelier inrichten waar ze activiteiten voor inwoners gaan bedenken om afval en afgedankte spullen een nieuw leven te geven. Ze willen inwoners via allerlei initiatieven betrekken bij het verminderen van afval. Dit gebeurt mede dankzij de prijsvraag voor circulaire ambachtscentra die de gemeenten gewonnen hebben.
Klimaatadaptatie
Zoals u weet, voert Regio Alkmaar (voor dit onderwerp onder de noemer Noord-Kennemerland Noord) net als alle andere gemeenten en regio’s in Nederland het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie uit. De Rijksoverheid heeft een aantal ambities gesteld, waaronder het uitvoeren van een klimaatstresstest, het voeren van een risicodialoog in de regio en het opstellen van een klimaatadaptatiestrategie.
Tijdens de drukbezochte raadsinformatieavond van 8 januari jl. heeft de heer Rijsdijk van Arcadis u meegenomen in het ‘Plan van aanpak Ruimtelijke Adaptatie Noord-Kennemerland Noord’. Hij liet zien hoe de regio tot en met 2020 invulling wil geven aan het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie en welke stappen reeds zijn gezet. Graag informeren wij u nu over het vervolgproces. Er volgen vanaf maart risicodialogen met stakeholders en een publiekspeiling onder de inwoners. De uitvoeringsagenda wordt eind 2020 gepresenteerd. Tijdens de informatieavond hebt u duidelijk aangegeven actief te willen worden betrokken. U ontvangt daarom in de bijlage de samenvatting van de uitkomsten van de eerste ambitie van het nationale Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie: klimaatstresstesten voor de regio. De klimaatstresstesten zijn een weergave van data en informatie die openbaar beschikbaar zijn via www.klimaateffectatlas.nl (Rijksoverheid), www.klimaatatlas.nl (KNMI) en www.hhnk.klimaatatlas.net (Klimaatatlas HHNK).
Duurzame Bedrijfsvoering
Introductie CO2-prestatieladder: de gemeente geeft het goede voorbeeld
Om meer grip te krijgen op de CO2-uitstoot van de Werkorganisatie BUCH en hiervoor duidelijkere keuzes te maken en besluiten te nemen, is door het MT klimaat en de stuurgroep Klimaat besloten om deel te nemen aan de certificering CO2-prestatieladder. De ladder is het duurzaamheidsinstrument van Nederland dat organisaties helpt bij het reduceren van CO2 en kosten. De prestatieladder gaat ook onze gemeente helpen bij het behalen van de klimaat- en energiedoelstellingen van de eigen bedrijfsvoering.
Er wordt een CO2-footprint gemaakt van de bedrijfsvoering op basis waarvan reductiemaatregelen en doelen worden gesteld. Tijdens het proces wordt zowel intern als extern gecommuniceerd over de uitkomsten om zo bewustwording na te streven en te laten zien dat de BUCH-gemeenten bewust met duurzaamheid bezig zijn. Concreet wordt er tijdens het continue proces van certificering voortdurend getoetst of de gestelde ambities en afspraken worden nageleefd en de CO2-reductie wordt gerealiseerd. Naast bewustwording is het van belang dat onze inkoop wordt verduurzaamd. Met de certificering kan er meer gevraagd worden van de organisaties die voor ons willen werken. Dit leidt niet alleen tot minder kosten maar zeker tot minder CO2-uitstoot.
De certificering vindt in 2020 plaats. Tijdens het proces wordt er intensief over de voortgang gecommuniceerd naar alle betrokkenen.
Agenda
- Werkbezoek windmolens en zonneweides Boekelermeer voor raadsleden
- Inwonerspanel Klimaat voor inwoners
Voor beide onderwerpen moet een nieuwe datum worden ingepland.
16 april: Aardgasvrij Bergen voor inwoners (onder voorbehoud)