Sinds de landelijke afspraken voor samenwerken in de waterketen (Bestuursakkoord Water 2011) hebben de zeven gemeenten en het hoogheemraadschap in de regio Alkmaar nauw samengewerkt om de in het bestuursakkoord voor 2020 vastgelegde doelen te halen. Aan het eind van 2020 loopt het Bestuursakkoord Water af. Daarmee lopen ook de convenanten, die voor de samenwerking zijn afgesloten tussen gemeenten, hoogheemraadschap en PWN, af. Vanwege de behaalde positieve resultaten is besloten om deze intensieve samenwerking in de waterketen voort te zetten en gezamenlijk in te spelen op de nieuwe ontwikkelingen op basis van nieuwe convenanten voor Noorderkwartier en voor de regiogemeenten. Hiermee wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan een gezonde en prettige leefomgeving.
Vanaf 2011 is gewerkt aan de doelen uit het Bestuursakkoord Water: het verlagen van de kosten, het verbeteren van de kwaliteit van het beheer van de keten en het verminderen van de kwetsbaarheid van de organisaties. Er is in de samenwerking in de regio veel bereikt:
- Nauwe afstemming voor de invulling van de zorgplichten van de partijen op het gebied van water.
- Een ‘moeder’-GRP (Gemeentelijk RioleringsPlan) als basis voor de gemeentelijke beleidsplannen.
- Er is een team opgezet, waarin naast de rioolbeheerders, twee externe gegevensanalisten werkzaam zijn.
- Inzicht in het functioneren van onderdelen van de waterketen is vergroot.
- Gezamenlijk onderzoek is uitgevoerd naar grondwater en dan met name naar de zogenaamde onderlast ten gevolge van klimaatverandering.
De belangrijkste opgaven waar waterketenbeheerders voor staan voor de komende jaren zijn:
- Het verbeteren van het functioneren van de gehele waterketen door optimalisatie en afstemming van maatregelen en bijbehorende investeringsprogramma’s in de waterketen;
- Aanpassen van de waterketen incl. openbare ruimte en fysieke leefomgeving aan de klimaatverandering. Dit maakt onderdeel uit van de opgave uit het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie.
- Een groot deel van de riolering is aangelegd vanaf de jaren ’70 van de vorige eeuw. Deze riolen zullen de komende jaren aan het eind van hun levensduur komen en vervangen of gerenoveerd moeten worden. Op basis van verwachte levensduren zullen vervangingen de komende jaren snel toenemen en een piek bereiken zo rond 2040 – 2050. Het moment waarop dit plaatsvindt, is per gemeente verschillend.
- Afstemming met andere ruimtelijke opgaven, zoals de energietransitie die in bepaalde wijken mogelijk leidt tot de aanleg van warmteleidingen.
- Een specifiek probleem dat ook verergerd wordt door klimaatverandering is fluctuatie van grondwaterstanden. In de winter zal de grondwaterstand gemiddeld hoger worden en in de zomer lager dan nu gebruikelijk met mogelijke gevolgen voor wegen, groen en houten funderingen van woningen.
- De afstemming van beleid direct in en om de waterketen en de daaruit voortvloeiende maatregelen met overige beleidsvelden als onderdeel van de regelgeving binnen de Omgevingswet.
Deze onderzoeken en ontwikkelingen vereisen een flinke inspanning van de beheerders. Een verdere professionalisering van het beheer is daarvoor een vereiste. Er valt veel winst te behalen door de werkzaamheden gezamenlijk met alle gemeenten uit de regio en het hoogheemraadschap op te pakken. Dit leidt niet alleen tot kostenreductie, maar door kennis te delen, verbetert ook de kwaliteit van het beheer van de waterketen en de kwetsbaarheid van de organisaties vermindert.