De gemeenten in NHN werken samen aan een regionale visie en ontwikkelstrategie voor de verblijfsrecreatiesector in Noord-Holland Noord. Ons college heeft op 7 februari ingestemd met de te zetten vervolgstappen om te komen tot die regionale visie en ontwikkelstrategie.
Noord-Holland-Noord is een van de mooiste regio’s van Nederland, op korte afstand van de toeristische topbestemming Amsterdam en met vele aantrekkelijke oudhollandse steden en dorpen. Verblijfsrecreatie is daarom een belangrijke economische factor in deze regio.
Er worden veel initiatieven voor recreatiewoningen en hotels ontwikkeld, steeds meer woningen worden aangeboden als airbnb en ook neemt het aanbod aan bed & breakfasts toe. Terwijl aan de andere kant juist sprake is van leegstand, permanente bewoning door arbeidsmigranten of mensen die op korte termijn woonruimte nodig hebben.
Het Ontwikkelingsbedrijf NHN, 18 gemeenten in NHN en de Provincie Noord-Holland onderkenden dat het aanbod soms niet meer aansluit bij de wens van de hedendaagse consument en het probleem van het afglijden van sommige bestaande terreinen zodat ze voor toeristen nauwelijks nog aantrekkelijk zijn. Daarom hebben ze ZKA Consultants gevraagd de huidige situatie te inventariseren en een analyse te maken van de vitaliteit van de verblijfsrecreatiesector. Dat resulteerde in het rapport ‘Herontwikkelperspectieven verblijfsrecreatie NHN’.
Nu worden vervolgstappen gezet naar een visie en de vertaling van een visie naar een ontwikkelstrategie.
Waarom een regionale ontwikkelstrategie?
De economische impact van de verblijfsrecreatiesector is dusdanig (circa € 700 miljoen en 12.500 banen) dat het belangrijk is regionaal duidelijke afspraken te maken over de kwaliteit en kwantiteit in deze sector.
Het is de bedoeling met de ontwikkelstrategie duidelijkheid te geven aan de sector die onder druk staat: vraag en aanbod sluiten deels niet meer goed op elkaar aan. Daarnaast is er de druk op de beschikbare ruimte die toeneemt en regionale afstemming waarom wordt gevraagd. Binnen de Ladder Duurzame Verstedelijking bijvoorbeeld (nut en noodzaak van de ontwikkeling/uitbreiding) en de “Handreiking Verblijfsrecreatie” en de PRV (Provinciale Ruimtelijke Verordening) van de Provincie. In de PVR vraagt Provincie NH de regio’s tot afstemming te komen, gezamenlijk een visie te ontwikkelen en nut en noodzaak voor nieuwe ontwikkelingen aan te tonen.
Door nu met de gemeenten in NHN gezamenlijk op te trekken, hebben we de mogelijkheid zelf actief invulling te geven aan onze wensen en visie, en tegelijkertijd gehoor te geven aan een goede ruimtelijke ordening (waarvoor de Ladder een hulpmiddel is). We kunnen op deze manier het voortouw nemen richting de Provincie en de Provinciale Verordening, voor wat betreft input voor de inhoud van de PVR op het gebied van verblijfsrecreatie.
Binnen een regionale ontwikkelstrategie worden procesafspraken gemaakt over hoe het huidige (vaak stroperige) proces tussen initiatieven, gemeenten en provincie sneller kan verlopen en duidelijker kan worden ingericht. Daarnaast is het mogelijk uitzonderingen te maken (bijvoorbeeld voor kleinschalige ontwikkelingen) waardoor de regeldruk per saldo afneemt.
Wat zegt de Ladder van Duurzame Verstedelijking over verblijfsaccommodaties?
Sinds enkele jaren heeft de Ladder Duurzame Verstedelijking haar intrede gedaan in de ruimtelijke ordening. Nieuwe stedelijke ontwikkelingen, waaronder ook accommodaties voor leisure, zijn ‘ladderplichtig’. In de praktijk betekent dit dat initiatieven voor (her)ontwikkeling van verblijfsaccommodaties moeten aantonen dat er sprake is van (regionale) behoefte aan de uitbreiding, het concept past bij de identiteit en dat de ontwikkeling zorgvuldig ruimtelijk ingepast wordt. Een regionale ontwikkelstrategie, waarin de gewenste ontwikkeling van de sector beschreven wordt, voorkomt dat ondernemers deze stappen individueel moeten doorlopen wanneer zij een initiatief tot uitvoering brengen. Het minimaliseert bovendien de kans op juridische processen bij Provincie en Raad van State.
Het proces van de te doorlopen stappen
Momenteel zijn de eerste twee stappen doorlopen. Het bureau ZKA leisure consultants & planners heeft deze voor ons uitgevoerd. In maart 2017 wordt begonnen met de stappen 3 en 4: visievorming en opstellen ontwikkelstrategie.
Het proces ziet er als volgt uit:
Op basis van de eerste twee stappen heeft ZKA het rapport <Herontwikkelperspectieven verblijfsrecreatie NHN> opgesteld:
Het rapport van ZKA en de aanbevelingen daarin wordt gebruikt bij de visievorming in stap 3, waarbij het belangrijk is op te merken dat de gemeenten in het vervolgproces de vrijheid nemen om hier anders mee om te gaan. Dit heeft vooral te maken met de door ZKA aangegeven marktregio’s. Daarnaast wordt ook geput uit beschikbare regionale visies.
Na het akkoord van alle colleges in NHN is het offertetraject gestart voor de stappen 3 en 4. De verwachting is dat in maart een bureau hiermee aan de slag gaat.
Stap 3: visievorming
Regionale afstemming is noodzakelijk om in de toekomst ruimte te creëren voor kansrijke/innovatieve plannen en alleen met inzicht in regionale ontwikkelingen en afstemming kan de Ladder correct worden toegepast. De visie geeft een beeld/ambitie weer voor de verblijfsrecreatiesector in 2030, met daarin concreet opgenomen wat dat betekent voor de komende vijf jaar op kwalitatief en kwantitatief gebied. Hierin worden kernkwaliteiten, trends en ontwikkelingen, doelgroepen, landschap etc. uiteraard meegenomen. Bij het opstellen van de regionale visie worden verdiepingsslagen voor de afzonderlijke marktregio’s gemaakt.
Stap 4: van visie naar ontwikkelstrategie
De visie (met daarin de specifieke aandacht voor de verschillende marktregio’s) kan vervolgens worden vertaald naar een uitdagende ontwikkelstrategie, op basis waarvan afwegingen gemaakt kunnen worden. Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om de ondergrens op basis waarvan er regionaal wordt afgestemd, inzicht in de economische haalbaarheid etc. Het moet vooral leiden tot transparantie in de besluitvorming en processen versnellen.
Bij de stappen 3 en 4 worden zowel het (toeristisch) bedrijfsleven als belangenorganisaties voor de natuur vroegtijdig in het proces betrokken.
Parallelle ontwikkelingen
Er lopen nog drie andere trajecten parallel aan de stappen 3 en 4. Deze stappen maken geen onderdeel uit van de visievorming en hebben er wel een relatie mee, vandaar dat ze hieronder kort worden toegelicht. Het betreft de stappen 5 en 6 zoals aangegeven in de tabel op bladzijde twee en daarnaast de wens om een leisuremonitor te ontwikkelen, voor het monitoren van de ontwikkelingen in de verblijfsrecreatie-/leisure markt.
• Kwaliteitsverbetering van de publieke verblijfsomgeving
Opgave voor gemeenten, met name langs de kuststrook, om de basis van het toeristische samengestelde product (de omgeving) op orde te brengen. Deze stap is als extra processtap uit de analyse naar voren gekomen en vormt zodoende een aanbeveling voor de regio. Deze aanbeveling kan een plek krijgen in de visievorming.
• Procesaanpak/ondersteuning ondernemers bij revitalisering en transformatie
De Provincie gaat de mogelijkheid van een expertteam onderzoeken, dat zich bezighoudt met ondersteuning van ondernemers die het contact met de markt hebben verloren of locaties waar zich zelfs veiligheidsproblemen voordoen. Hoe om te gaan met (regionale) handhaving is tevens een onderwerp dat op deze plek extra uitwerking vraagt. Het gezamenlijk optrekken op regionaal niveau heeft ook hier weer meerwaarde.
Vanzelfsprekend wordt er ook gekeken naar mogelijkheden tot ondersteuning van kansrijke investeringen en gezonde ondernemers. Provincie Noord-Holland heeft aan ZKA gevraagd voor deze aanbeveling een voorstel uit te werken.
• Leisuremonitor
Het is belangrijk de verzamelde data te borgen in een monitor, zodat een helder overzicht van en inzicht in het aanwezige aanbod en de ontwikkelingen daarin ontstaat. Met de verzamelde data kunnen goede afwegingen worden gemaakt over wenselijkheid en kansrijkheid van nieuwe ontwikkelingen.
Het Ontwikkelingsbedrijf gaat deze monitor realiseren.
Planning
Begin maart is naar verwachting het bureau geselecteerd, zodat de visie en de ontwikkelstrategie in het najaar van 2017 worden verwacht. Parallel aan dit proces gaat de Provincie aan de slag met de procesaanpak/ondersteuning van ondernemers bij revitalisering en transformatie.