Op 29 mei jongstleden heeft de Raad van State twee uitspraken gedaan over, zeer kort samengevat, de bescherming van Natura-2000 gebieden. In beide uitspraken heeft de Raad van State bepalingen uit hogere regelgeving onverbindend verklaard. In deze nieuwsbrief willen wij u op de hoogte stellen van de kern van beide uitspraken en de eventuele gevolgen voor de gemeente.
De uitspraken in het
kort
Beide uitspraken zijn gedaan in het kader van agrarische bedrijfsvoering in
relatie tot natuurbeschermingswetgeving.
In de ene uitspraak stond kort gezegd ter discussie of de provincies Gelderland en Limburg terecht het weiden van vee en het bemesten van grond hadden uitgezonderd van vergunningplicht. De Raad van State is van oordeel dat een dergelijke categoriale uitzondering, zoals Limburg en Gelderland het in hun verordening hadden opgenomen, niet kan wegens strijd met Europese regelgeving (Habitatrichtlijn). De Raad van State komt tot dit oordeel omdat een dergelijke categoriale uitzondering van de vergunningplicht onvoldoende recht doet aan de bescherming die Europese regelgeving aan Natura-2000 gebieden beoogt te bieden.
In de andere uitspraak stond ter discussie of Noord-Brabant vergunningen op grond van de natuurbeschermingswetgeving had mogen verlenen voor de exploitatie(wijziging) van een aantal agrarische bedrijven. Bij de vergunningverlening was verwezen naar beoordelingen die zijn gemaakt voor het landelijke Programma Aanpak Stikstof (het PAS) en naar het landelijke Besluit grenswaarden. De Raad van State is in de uitspraak echter tot het oordeel gekomen dat de betreffende delen van het PAS en van het Besluit grenswaarden niet als basis voor toestemming voor activiteiten mag worden gebruikt, wegens strijd met Europese regelgeving (Habitatrichtlijn). Ook hier is de Raad van State van mening dat de betreffende bepalingen onvoldoende recht doen aan de bescherming die Europese regelgeving aan Natura-2000 gebieden beoogt te bieden.
De crux zit hem er bij beide uitspraken in dat, bij de beoordeling van de vraag of activiteiten mogen worden toegestaan, de daadwerkelijke gevolgen voor Natura-2000 gebieden vast moeten staan op het moment dat de beoordeling wordt gemaakt. Zo mogen bijvoorbeeld toekomstige ontwikkelingen waarvan aangenomen wordt dat ze een positief effect op de Natura-2000 gebieden zullen hebben niet nu alvast worden betrokken bij het toestaan van activiteiten met een negatief effect. (Verwachte positieve effecten wegens het toenemen van elektrisch rijden in de toekomst mogen bijvoorbeeld niet nu al ingeruild worden voor de aanleg van extra rijbanen.) Het lijkt er op dat er nog wel enige mogelijkheden zijn voor mitigerende maatregelen waarvan de effecten voldoende vaststaan. Het PAS bood echter ruimere mogelijkheden om vooruit te lopen op toekomstige positieve gevolgen van maatregelen.
Gevolgen
De uitspraken van de Raad van State hebben lokaal, regionaal, landelijk grote
gevolgen voor diverse plannen en projecten in de fysieke leefomgeving. De werking van de PAS betreft niet alleen de
intensieve veehouderij maar geldt voor elke ontwikkeling waarbij stikstof
vrijkomt, denk aan industrie, woningbouw, luchtvaart, infrastructuur, etc.
In de kamerbrief van 11 juni 2019 <zie bijlage> reageert minister
Schouten (LNV) op de uitspraken van de Raad van State over het PAS en hoe
hiermee om te gaan op de korte, middellange en lange termijn. Zie ook de kamerbrief
van 19 juni 2019 voor een update <zie bijlage>. Op landelijk en
provinciaal niveau is reeds een crisisteam ingesteld om te werken aan
oplossingsrichtingen. De VNG heeft aangegeven dat zij zich bewust is van de
impact die de uitspraken voor gemeenten kunnen hebben. De VNG heeft bij
gemeenten uitgevraagd welke behoeftes er leven en hoe zij daarop kan inspelen.
Naar de landelijke overheid maakt de VNG zich sterk voor adequate betrokkenheid,
bijvoorbeeld bij het vervolg voor de PAS.
Voor de gemeente Bergen wordt nu in kaart gebracht welke eventuele gevolgen de uitspraken hebben, per project. Daarvoor is echter nodig dat er een vergelijking wordt gemaakt tussen de specifieke casuïstiek van de uitspraken en de specifieke casuïstiek van de projecten. Daar is meer tijd voor nodig en u zult hierover op een later moment in het kader van het project zelf worden geïnformeerd.
In procedure zijnde bestemmingsplannen
In de gemeente Bergen zijn meerdere bestemmingsplannen in voorbereiding.
Binnen deze plannen moeten verwijzingen naar de PAS worden geschrapt. De
benodigde reparatie zal, afhankelijk van de vraag hoever een bestemmingsplan in
procedure is, tot vertraging (in de besluitvorming) leiden. Welke aanpak of
methodiek gebruikt moet worden is op dit moment niet bekend.
Vastgestelde bestemmingsplannen, waartegen beroep is aangetekend
Zoals gezegd zijn beide uitspraken gedaan in het kader van procedures omtrent agrarische bedrijfsvoering. In verband met de duiding van de hier aan de orde zijnde Europese regelgeving heeft de Raad van State landelijk ook veel uitspraken over bestemmingsplanprocedures aangehouden. Mogelijk hebben die uitspraken gevolgen voor de uitvoering van het betreffende plan. De Raad van State heeft echter nog geen termijn gegeven waarbinnen die uitspraken kunnen worden verwacht.
Bijlage: