In de nieuwsbrief van 26 september 2018 bent u geïnformeerd over de mogelijkheid tot verduurzaming van woningen met inzet van de baatbelasting.
Inmiddels zijn er ontwikkelingen te melden over het inzetten van baatbelasting t.b.v het verduurzamen van woningen. Uw college heeft een partij gevonden om door middel van een “Proof of Concept” (POC) aan te tonen dat het verduurzamen van woningen kan plaatsvinden met inzet van de baatbelasting 2.0. In samenwerking met het consortium de Woonpas zal onder voorbehoud van de door uw raad vast te stellen Verordening Baatbelasting, het bekostigingsbesluit en een vaststellingsoverkomst, vijf tot tien woningen volgens dit principe worden verduurzaamd.
Huidige praktijksituatie
De energietransitie van particuliere woningen blijft achter bij de door de overheid gestelde
doelstellingen terwijl de ambities steeds scherper worden gesteld. Door de stand van de techniek en de prijsontwikkeling kan woningverduurzaming momenteel voor woningeigenaren interessant zijn. Feit is echter dat 90% van particuliere woningeigenaren niet zijn geactiveerd in de verduurzaming van de eigen woning. Het ontbreekt onder aan een doelgerichte en schaalbare aanpak waarmee de huidige belemmeringen in de verduurzaming van particuliere woningen worden weggenomen. Eén van deze belemmeringen wordt gevormd door het ontbreken van een voor iedereen toegankelijke en aantrekkelijke financieringsvorm. In de hoofdlijnen “klimaatakkoord gebouwde omgeving“ is opgenomen dat het ontbreekt aan aantrekkelijke financiering, waarbij de maandlasten van de financiering geheel of gedeeltelijk worden gedekt door de besparing op de energierekening.
Hoe werkt het?
In samenwerking met het consortium De Woonpas wordt de woningeigenaar het aanbod gedaan
om de woning verregaand te verduurzamen. Het uitgangspunt is dat de verduurzaming
woninggebonden wordt gefinancierd, waarbij wordt verwacht dat dit binnen de huidige energierekening gebeurt. Hiermee wordt de huiseigenaar niet alleen beter beschermd tegen toekomstige energieprijsstijgingen maar wordt de woning ook voorbereid om in de toekomst van het gas af te gaan, bovendien stijgt het wooncomfort. Bij een eventuele verkoop van de woning binnen de aflostermijn, loopt de woningeigenaar geen risico en gaat de aflosplicht over op de nieuwe eigenaar. De resterende termijnen kunnen op dat moment eventueel ook worden afgekocht. De POC wordt afgebakend voor wat betreft de verduurzamingsmaatregelen tot zonnepanelen, dakisolatie, spouwisolatie, vloerisolatie/bodemisolatie en eventueel het vervangen van de CV ketel. Dit is mede ingegeven door het feit dat de investering bepaald wordt door het bespaarpotentieel binnen de energierekening.
Risico’s
De gemeente treedt niet op als financier, maar als facilitator. De voorfinanciering wordt gedaan
door BNG. Zij financieren tegen tarieven die in de buurt liggen van de tarieven die gemeenten
betalen. De administratie en beheer wordt vanuit het consortium bij een professionele partij belegd.
De leningen komen niet op de balans van de gemeente. Hiervoor wordt i.s.m. BNG een ‘stichting
verzamelgelden opgericht’.
Om het default risico van de woningeigenaar af te dekken, wordt een waarborgfonds ingericht. Dit fonds zal worden gefinancierd door regionale energiefondsen. Omdat gebruik wordt gemaakt van de baatbelasting verloopt de inning van de belasting via de gemeente. Daarmee ontstaat een risico voor de gemeente met betrekking tot de kosten bij wanbetaling. Hierbij kan gedacht worden aan het versturen van herinneringsbrieven, dwangbevelen en deurwaarderskosten. De risico’s ingeval van persoonlijk faillissement zijn afgedekt door middel van een waarborgfonds. Hierbij kan gedacht worden aan gedwongen verkoop van de woning waarbij na voldoening van andere schulden geen middelen overblijven om de baatbelasting te voldoen. De baatbelasting gaat dan overigens wel over op de nieuwe eigenaar. Het risico wordt ingeschat op 0,005%, het waarborgfonds dekt echter risico’s af tot 0,15%.
Indien onverhoopt een baatbelastingverordening onverbindend wordt verklaard is dat van toepassing op 1 woning. Het is hierbij de vraag of de onderliggende fiscale vaststellingsovereenkomst in voldoende mate als vangnet fungeert. In dat hypothetische geval wordt onderzocht waarin de oorzaak is gelegen. Er bestaat verder een risico op imagoschade voor de gemeente ingeval er in de uitvoering of in het behaalde resultaat niet voldaan wordt aan verwachtingen.
Financiën
Voor de uitvoering van de POC in de gemeente Bergen worden door De Woonpas en haar
partners kosten gemaakt. Deze kosten, gebaseerd op een POC omvang van 15 woningen,
zijn begroot op € 65.000. In gezamenlijkheid zal worden bekeken hoe deze kosten gedragen
kunnen worden, bijvoorbeeld door middel van een financiële bijdrage vanuit de provincie Noord-
Holland of een mogelijke alternatieve subsidiemogelijkheid. Mocht dit echter niet tot een positief
resultaat leiden, dan draagt De Woonpas hierin zelf het risico. Er worden verder kosten gemaakt voor het opstellen van de bekostigingsbesluiten, verordeningen en aanslagen en de inning van de baatbelasting. Tevens dient de baatbelasting in de gemeentelijke belastingadministratie onderhouden te worden.
Duurzaamheid
De POC is passend bij het duurzaamheidsbeleid 2017-2020 gemeente Bergen. Tevens kan de
gemeente Bergen hiermee een (gedeeltelijke) invulling geven aan doelstelling 11 van de Global
Goals “Duurzame steden en gemeenschappen”.
Uitvoering, Planning en Evaluatie
Voorafgaand aan de uitvoering van de POC zal een raadsvoorstel volgen. Voor de uitvoering, planning en evaluatie van de POC is een projectplan beschikbaar, opgesteld door de partners van het consortium. Hierin is een transitiemanagementrol opgenomen ter ondersteuning van de gemeente, de woningeigenaren en overige belanghebbenden. Na de POC is er een evaluatiemoment en een Go/No Go voor een eventueel vervolg. De KPI’s worden in overleg met de gemeente vastgesteld. Op basis van de uitkomst van de evaluatie kan de gemeente Bergen besluiten deel te nemen aan de Pilot. Hiervoor zullen op dat moment
opnieuw afspraken gemaakt worden.
