Op 14 juni 2021 heeft de Provincie haar Jaarrapportage van het Interbestuurlijk toezicht (IBT) 2020 aan het college en de raad(sleden) gestuurd. Via deze weg wil het college het onderdeel Omgevingsrecht nader duiden en toelichten
Achtergrond
Eén van de kerntaken van de Provincie is interbestuurlijk toezicht (IBT): het toezicht houden op de uitvoering van wettelijke taken door gemeenten, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen. In 2020 is dit toezicht uitgevoerd op basis van het Beleid Interbestuurlijk Toezicht 2018-2021. In dit beleid staat geformuleerd waar de provincie toezicht op houdt:
‘Er wordt gefocust op het identificeren van risico’s met betrekking tot gevaren voor de volksgezondheid en het welzijn van het collectief van burgers (dit betekent dat de selectie van taken uit het totaal van de toegewezen toezichtstaken is bepaald door het mogelijke maatschappelijke negatieve effect dat het niet uitvoeren – of niet volgens de wettelijke vereisten uitvoeren – van taken heeft, in combinatie met een inschatting van het risico dat dit zich voordoet).’
De provincie houdt dus risicogericht toezicht. Uit het grote aantal terreinen waarop de provincie toezicht kan houden heeft de provincie een aantal risicogebieden benoemd waarop structureel en systematisch toezicht wordt gehouden:
- Toezicht op informatie- en archiefbeheer
- Toezicht op het Omgevingsrecht
- Toezicht op de huisvesting van verblijfsgerechtigde.
Via deze weg licht ons college het onderdeel Omgevingsrecht verder toe.
Systematisch toezicht
De jaarlijkse systematische beoordelingen van de gemeenten op de risicogebieden worden voorafgegaan door een ambtelijk overleg. Daarna volgt het eindoordeel in een bestuurlijke brief. Wanneer een gemeente of andere overheid het twee jaar achtereen goed doet, wordt het toezicht versoberd naar bijvoorbeeld een quickscan op hoofdlijnen. Bij slecht presteren van een gemeente wordt het toezicht aangescherpt. Eens in de paar jaar worden alle gemeenten getoetst om ervoor te zorgen dat de afstand niet te groot wordt.
De mogelijke beoordelingen zijn:
- Groen: adequaat, dat wil zeggen voldoende.
- Geel: redelijk adequaat, dat wil zeggen voor verbetering vatbaar.
- Rood: niet adequaat, dat wil zeggen onvoldoende.
Toezicht op het omgevingsrecht
Het omgevingsrecht stelt regels waar overheden zich aan moeten houden bij vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-taken). De Provincie houdt systematisch toezicht en doet themaonderzoeken.
Systematisch onderzoek
In het systematisch toezicht beoordeelt de provincie of de gemeenten hun VTH-taken zó hebben ingericht, dat ze adequaat uitgevoerd kunnen worden. Eisen aan de inrichting van deze processen staan in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de bijbehorende algemene maatregelen van bestuur (AMvB’s). Het gaat om de eisen die gesteld worden aan het waarborgen van een sluitende beleidscyclus: de BIG-8 cyclus (zie figuur 2). Die moet in elke gemeente op orde zijn. De provincie Noord-Holland legt de nadruk op de vakgebieden ruimtelijke ordening (RO), bouw- en woningtoezicht (BWT) en milieu.
Conclusies
De conclusies in het stuk gelden voor alle gemeentes van Noord-Holland tezamen.
De beoordelingen over 2020 zijn minder positief dan die over 2019 (zie figuur 5). Van de 47 gemeenten zijn 24 als adequaat beoordeeld en 14 als redelijk adequaat. De Provincie concludeert daarbij dat een verbeterslag noodzakelijk is.
Als we echter kijken naar de beoordeling van de gemeente Bergen, geeft dat een ander beeld. De samenvatting en conclusie die de Provincie in haar struik trekt, geldt daarom uitdrukkelijk niet voor de gemeente Bergen.
De Gemeente Bergen scoort sinds 2012 Adequaat. De reden is dat wij veel aandacht besteden aan de VTH-beleidscyclus en de (werk-) processen die daarmee samenhangen. De beleidsmatige inpassing van de VTH taken is goed geborgd binnen de BUCH.
Daarbij vervullen wij inmiddels een voorbeeldfunctie voor omliggende gemeenten. Samengevat is de uitkomst van de beoordeling van 2020:
Ter illustratie waren dit de scores van 2018 en 2019:
De volledige beoordeling is aan de Jaarrapportage VTH Beleid 2020 gehangen, dat op 22 juni 2021 door ons college is vastgesteld en via de nieuwsbrief ter informatie aan uw raad is gezonden.
Thematisch toezicht
Aanvullend op het systematische toezicht houdt de Provincie ook thematisch en praktijkgericht toezicht. Een thema of incident geeft vaak waardevolle informatie over de dagelijkse praktijk bij de gemeenten, die niet altijd naar boven komt bij het systematische toezicht. In 2020 zijn themaonderzoeken Brandveiligheid in zorginstellingen en Illegaal gebruik van agrarische (op)stallen, afgerond.