Deze raadsmemo gaat over de situatie rondom de aanbesteding van De Beeck en bestaat uit de volgende onderdelen:
- Inleiding
- Marktsituatie
- Situatie De Beeck
- Conclusie
1. Inleiding
De Europese aanbesteding van De Beeck is op 26 juni 2019 gesloten.
Van de vier geselecteerde partijen hebben er drie zich afgemeld. De drukte met andere projecten in combinatie met de complexe opgave werd als reden aangevoerd.
Eén partij heeft wel een inschrijving gedaan, en heeft de ontwerp- en engineeringsopgave serieus ter hand genomen. Zij hebben echter geen volledige (en daarmee ongeldige) inschrijving gedaan vanwege het ontbreken van een inschrijfbedrag, en hebben daarnaast een aantal afwijkingen/voorwaarden neergelegd:
- Er zal geen aanbieding passend binnen het budget gedaan kunnen worden;
- Zij voelen hebben twijfels rond het hergebruiken van de bestaande fundering en bassins en zien hier ook risico’s die ze willen vermijden en in ieder geval niet verantwoordelijk voor willen worden;
- Het eventueel toch hergebruiken van de fundering brengt functionele beperkingen met zich mee, zorgt ervoor dat de ongeïsoleerde vloeren en bassins niet optimaal geïsoleerd kunnen worden (duurzaamheid).
Kortom, er is slechts één inschrijving van een partij, waarmee nog gesprekken noodzakelijk zijn, die voor een nieuwe fundering opteert en waarvan het inschrijfbedrag het gestelde budget zal gaan overschrijden.
2. Marktsituatie
De bouwmarkt is momenteel zeer overspannen. Er is sprake van hoogconjunctuur en de bouwprijzen lopen al enkele jaren extreem hard op. Er is schaarste aan materiaal en aan vakmensen die het werk kunnen uitvoeren. Aannemers hebben een goed gevulde orderportefeuille en concentreren zich op projecten die weinig risicovol zijn (bijvoorbeeld woningen) en waar goede marges mee te behalen zijn. Riskante of moeilijke projecten (waar bijvoorbeeld het vakmanschap veel kritischer luistert of de procedures onzekerheden bevatten) laat men liggen. De wereld van zwembaden is nog veel lastiger omdat er maar enkele partijen op de markt actief zijn die dit werk kunnen doen. Deze partijen zitten reeds vol met werk en hebben de grootste moeite vakmensen, onderaannemers en leveranciers aan zich te binden, of moeten daar de hoofdprijs voor betalen.
Een analyse van recente aanbestedingen in Nederland, waarbij we ons omwille van de vergelijkbaarheid beperken tot zwembaden, levert het volgende beeld op:
- Zwembad Hilvarenbeek. Aanbesteding mislukt. Geen enkele marktpartij was bereid dit uit te voeren voor het meegegeven budget en de aanwezige risico’s.
- Zwembad Raalte. Aanbesteding moeizaam en met veel inspanning vanuit opdrachtgeverszijde afgerond met slechts één inschrijving. Er zijn een aantal aanpassingen doorgevoerd.
- Zwembad Katwijk. De aanbesteding verliep zeer moeizaam. Alle 5 gegadigden hadden aangekondigd zich terug te trekken, waarop er aanpassingen aan de uitvraag zijn doorgevoerd. Uiteindelijk zijn er 2 inschrijvingen gedaan.
- Zwembad Gilze-Rijen. Aanbesteding mislukt waarna een onderhandelingsprocedure is gestart.
- Zwembad Arnhem. Aanbesteding mislukt. Slechts twee inschrijvingen die beide 30% boven budget lagen.
- Zwembad Eindhoven. Aanbesteding mislukt. Slechts één inschrijving die maar liefst 80% boven budget lag.
- Zwembad Nunspeet. De aanbesteding leverde slechts twee gegadigden op, waarvan er één een inschrijving heeft gedaan.
Het beeld is dus door heel Nederland heen vergelijkbaar en niet locatie gebonden. Dit is een omgekeerde situatie ten opzichte van de crisisjaren 2009-2015, waarin elke aanbesteding talloze geïnteresseerden opleverde en het gebruikelijk was dat er inschrijvingen plaatsvonden tot wel 30-40% onder de geraamde kosten. Rekenkundig is dit op basis van actuele materiaal- en arbeidsprijzen niet te verklaren. Door een (volledig) gebrek aan concurrentie zorgt de marktwerking voor extreme prijsafwijkingen.
De nieuwe werkelijkheid is dus dat het realiseren van (zwembad)projecten veelal meer kost dan begroot, en dat het project daarnaast interessant genoeg en niet te moeilijk gemaakt moet worden voor de aannemers, wil men niet voor andere projecten kiezen. Deze situatie zal de komende jaren niet snel veranderen.
3. Situatie De Beeck
De gemeente Bergen heeft een Europese aanbesteding met voorafgaande selectie gehouden voor het ontwerpen en realiseren een nieuw multifunctioneel sportcomplex.
Aangezien er slechte één ongeldige inschrijving is gedaan op 26 juni 2019 heeft de gemeente juridisch gezien een tweetal opties om te pogen het project alsnog tot ontwikkeling te brengen:
- Het project opnieuw aanbesteden;
- Door middel van een onderhandelingsprocedure alsnog een geschikte aannemer selecteren aan wie de opdracht gegund kan worden.
- Het project opnieuw aanbesteden
Bij het opnieuw aanbesteden mag het project niet in dezelfde vorm opnieuw op de markt gebracht worden. De gemeente heeft dan de wettelijke verplichting substantiële wijzigingen in het project door te voeren, zodat het als een nieuw project gekwalificeerd kan worden.
Dit is veelal een zeer lastig proces en zal geen oplossing bieden. De belangstelling vanuit de overspannen markt zal bij een aangepast project waarschijnlijk nauwelijks anders zijn.
- Onderhandelingsprocedure uitvoeren
Bij de onderhandelingsprocedure mag de gemeente met de meest gerede partij onderhandelen over het project. Hierbij heeft de gemeente juist de verplichting geen substantiële wijzigingen in het project door te voeren, zodat er geen afbreuk wordt gedaan aan de concurrentiepositie van de partijen die in de eerdere procedure meededen of hadden willen meedoen.
De onderhandelingsprocedure mag gevoerd worden indien er geen één of geen één geschikte inschrijving is ontvangen. De aankondiging van de gegunde opdracht met vermelding van de redenen waarom voor deze procedure is gekozen moet gepubliceerd worden.
Gezien de situatie staat de deur open naar een onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking. Er kunnen dan (onderhandelings) gesprekken gevoerd worden met de meest gerede partij.
4. Conclusie
De aanbesteding van De Beeck verloopt helaas moeizaam maar past in de huidige tijdsgeest.
Er heeft slechts één partij ingeschreven met een serieus en doordacht ontwerp. De
inschrijver wil dit plan afprijzen nadat er een aantal essentiële ontwerpkeuzes zijn gemaakt.
De keuzes zullen de mate van overschrijding van het budget bepalen.
Het inkoop- en projectteam heeft ons college geadviseerd de onderhandelingen met de
enige inschrijver zo snel mogelijk op te starten. Dit zal ertoe leiden dat er in augustus 2019
een volledig uitgewerkt ontwerp ligt met een bijbehorende prijs. Dit ontwerp komt dan in:
- September in het college
- Oktober in de commissie
- November in de gemeenteraad
Daarnaast wordt met de verzekeringsmaatschappij gesproken om het te informeren over de voortgang en over het standpunt van de meest gerede partij inzake de fundering.