Op 4 maart 2021 is door de gemeenteraad van Bergen een motie aangenomen met betrekking tot de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (Wgs). Deze wet maakt informatie-uitwisseling mogelijk in het kader van de bestrijding van (zware) criminaliteit.
In de motie wordt aangegeven dat burgers via een formulier bezwaar kunnen maken tegen de verstrekking van hun gegevens aan derden. Dit formulier is echter alleen van toepassing voor een beperking van de gegevensverstrekking aan een beperkt aantal met name genoemde organisaties in het kader van een andere wet: de wet Basisregistratie Personen (BRP). Het is niet van toepassing op gegevensuitwisseling in het kader van de bestrijding van criminaliteit op basis van de Wgs. De gemeente heeft hierin geen beleidsvrijheid. Van deze wet kan niet worden afgeweken.
De opdracht voor het college om de zorg bij de Eerste Kamer te uiten over de uitvoering van de Wgs staat op gespannen voet met de integrale aanpak criminaliteit binnen Veilgheidsregio Noord-Holland-Noord.
Op grond van bovengenoemde overwegingen is de motie niet uitvoerbaar.
Onderdeel motie “Constaterende dat”
Onder de zesde bullet bij het onderdeel “Constaterende dat” wordt aangegeven dat “de gemeente Bergen de mogelijkheid biedt om deze gegevens niet te delen via het actief aangeven door een inwoner via het invullen van een formulier.”
Verstrekkingsbeperking op grond van de wet Basisregistratie Personen (BRP)
In de motie verwijst de raad naar het invullen van een formulier om een verzoek te doen om persoonsgegevens niet te delen met derden. Dit formulier heeft alleen betrekking op het indienen van een verzoek tot beperking van de verstrekking van persoonsgegevens uit de Basisregistratie Personen (BRP).
Op grond van hoofdstuk 3 van de wet BRP is de verstrekking van gegegevens door het college uit de Basisregistratie personen verplicht gesteld. Bijvoorbeeld aan Belastingdienst, Kamer van Koophandel, Waterschap, etc.
Via het betreffende formulier is het mogelijk om, in een zeer beperkt aantal gevallen, hierop beperking aan te vragen door inwoners. Deze beperking geldt uitsluitend voor gegevensverstrekking aan:
- de stichting Interkerkelijke Ledenadministratie (SILA);
- organisaties die gezondheidszorg verlenen aan patiënten in een instelling;
- organisaties waaraan een gemeente persoonsgegevens zou willen geven op basis van de gemeentelijke verordening BRP, bijvoorbeeld een sportvereniging of een goed doel, zoals het Rode Kruis.
Doel van de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (Wgs)
De motie van de raad is gericht op de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden. Het doel van deze wet is integrale aanpak van essentiële maatschappelijke vraagstukken, zoals inbreuken op de integriteit van het financiële stelsel, van witwas- of fraudeconstructies, van georganiseerde criminaliteit en van complexe problemen rond personen op het vlak van zorg en veiligheid.
Aanwijzing van een samenwerkingsverband bij amvb is uitsluitend mogelijk als doeleinden worden omschreven die passen binnen het raamwerk van hoofdstuk 3 van de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden:
- het voorkomen en bestrijden van ernstige vormen van criminaliteit;
- het voorkomen van grootschalig of systematisch onrechtmatig gebruik van over-heidsgelden en overheidsvoorzieningen; of
- het voorkomen van grootschalige of systematische ontduiking van wettelijke ver-plichtingen tot betaling van belastingen, retributies en rechten bij in- en uitvoer.
Opdracht aan het college
- “Onze ernstige bezorgheid over te brengen aan de Eerste Kamer en hen te verzoeken deze wet niet aan te nemen, omdat deze strijdig is met artikel 10 van de Grondwet.”
Toelichting
De vaststelling van de Wgs is nog in procedure. Uit de consultaties die reeds hebben plaatsgevonden blijkt dat de strijdigheid met de grondwet nog ter discussie staat.
Wel is het in dit kader van belang op te merken dat als de gemeenteraad van Bergen zich hier expliciet tegen uitspreekt, dit haaks staat op de wijze waarop we als gemeente en in samenwerking met partners (bijv. Veiligheidsregio, OM, Politie) proberen een vuist te maken tegen ondermijnende activiteiten in de samenleving. Zowel bij lopende en nieuwe casuïstiek, maar ook bij de projecten die opgestart zijn of gaan worden vanuit de samenwerking binnen Noord-Holland Samen Veilig (www.nh-sv.nl).
- “Onderzoek te doen naar de mogelijkheid om gegevensdeling via de samenwerkingsverbanden om te draaien: dus niet door middel van het actief moeten aangeven gegevens deling te weigeren, maar door middel van het actief moeten aangeven akkoord te gaan met de gegevensdeling aan samenwerkingsverbanden.”
Toelichting
Toestemming vooraf vragen voor gegevensdeling op basis van de Wgs staat op haaks op het doel van de wet. Deze wet is specifiek gericht op een integrale aanpak van en onderzoek naar criminele activiteiten en fraudezaken. Een wet met “omgedraaide” werking zou zijn doel voorbij schieten en op geen enkele wijze nog een bijdrage leveren aan de aanpak van ondermijnende activiteiten.
De wet biedt overigens (tezamen met andere wetgeving) diverse kaders en criteria waaraan voldaan moet worden om gegevens te mogen delen en zorgvuldig om te gaan met privacygevoelige informatie. Dit vereist onder meer een uitgewerkt werkproces waarin diverse waarborgen moeten worden georganiseerd die recht doen aan de geuite zorgen zonder daarmee het doel van de wet teveel in te perken.
- “Uitdrukkelijk de communicatie rondom bescherming van persoonsgegevens richting inwoners te intensiveren en transparant te maken en hen actief te wijzen op het bestaande formulier waarin deling van persoonsgegevens wordt geweigerd.”
Toelichting
Ook hier verwijst de gemeenteraad naar het aanvragen van verstrekkingsbeperking op de inschrijving in de basisregistratie personen op grond van de Wet BRP (die dus niet van toepassing is op de hier nu voorliggende wet). Over de verstrekkingsbeperking in het kader van de Wet BRP informeert de gemeente de inwoners jaarlijks via het gemeenteblad. De informatie staat ook op de gemeentelijke website.